Xhamia e Allajbegisë, Dibër

Xhamia e Allajbegisë është një pikë e rëndësishme e trashëgimisë kulturore në Burim, në qarkun e Dibrës. E ndërtuar në vitin 1578, kjo xhami shfaq një kombinim të rrallë të elementëve arkitektonikë dhe teknikave të ndërtimit që e dallojnë atë nga xhamitë e tjera në rajonin verilindor të Shqipërisë.

Xhamia është një monument i tipologjisë së xhamive të vogla monumentale, duke përfshirë kupolë, minare dhe hajat. E ndërtuar në formë kubike, salla e lutjeve është mbyllur me një kupolë në formë sferike, duke e bërë atë një shembull të veçantë të arkitekturës së xhamive.

Veçoria më e rrallë e kësaj xhamie në krahasim me xhamitë e tjera të rajonit është teknika e përdorur e klauzonazhit. Ky element i ndërtimit është i rrallë në zonën verilindore të Shqipërisë, duke bërë që Xhamia e Allajbegisë të jetë një përfaqësues i veçantë i kësaj teknike ndërtimi.

Xhamia përbëhet nga salla e lutjeve, minareja dhe themelet e një portiku të shembur si pasojë e një tërmeti. Dera në anën veriore shërbente si hyrja në sallën e lutjeve. Mihrabi dhe gjurmë të mimbar janë gjetur në murin jugor të dhomës së ndërtuar me dru.

Muret perëndimore, jugore dhe lindore të xhamisë kanë tre dritare në dy rreshta, duke shtuar ndriçim të mjaftueshëm në sallën e lutjeve. Muri verior ka vetëm një rresht dritash. Këto detaje arkitektonike shtojnë në bukurinë dhe unikatinë e ndërtesës.

Xhamia e Allajbegisë është shpallur si monument kulture i kategorisë së parë në vitin 1970. Ky status i jep një rëndësi të veçantë ndërtesës dhe e bën atë një objekt me rëndësi kombëtare. Është e rëndësishme që autoritetet dhe komuniteti të angazhohen në mbrojtjen dhe mirëmbajtjen e kësaj pjese të pasur të trashëgimisë kulturore.