Shpella e Valit

Shpella e Valit, një pasuri natyrore e mrekullueshme, ngrihet majestikisht në lindje të fshatit Perlat, në Komunën Kthelle, brenda krahinës së Mirditës. Ky objekt natyror shpërfaqet si një pjese e shquar e sistemit të bjeshkëve të Selitës, përfshirë zonat e njohura si Mulli, Didha dhe Valmori, me një lartësi prej 1300 deri në 1500 metra mbi nivelin e detit. Kjo zonë shkëputet nga lugina e Urakës, duke krijuar një peizazh të bukur dhe tërheqës për të gjithë ata që e shohin.

Në pjesën perëndimore të luginës së Urakës, një varg kodrinor ecën përgjatë, filluar nga bjeshka e Mullit në veri, duke vazhduar me Qaf-kishën rreth 1000 metra, Pllen (pllajën) e Bozhiqit 600-700 metra, maje e Ngallit në Lufaj me 500-600 metra, dhe mbyllet në jug me shkëmbin e Valit, rreth 500 metra lartësi mbi nivelin e detit. Shpella e Valit është pjesa përfundimtare e këtij sistemi, shtrihet mbi shpinën e tij dhe përcakton pamjen e një kështjelle natyrore me blloqe vigane gelqerorë.

Kështu, shpella mahnit me formacionet e saj tokësore, duke përfshirë shkëmbinj gelqerorë që datojnë në erën Mesozoike me përpunim të dukshëm nga periudha e Kreasit. Morphologjia e shpelles është subjekt i një sere sinklinalesh dhe antiklinalesh, duke shfaqur një histori të pasur të formimit gjeologjik. Emri "Vali" shpesh lidhet me linjat e valëve të njëpasnjëshme mbi sipërfaqen e tokës në këtë sistem kodrinor, dhe shpella është një dëshmi e kësaj historie të pasur.

Shpella e Valit ka një pamje të jashtëzakonshme që përfshin vargun kodrinor, duke përfshirë fshatin Lufaj në veri dhe Bruçin në jug. Qafa në jug të shpelles e bën lehtë kalimin këmbësor midis Kthelles dhe Bruçit, duke krijuar një lidhje mes komuniteteve të ndryshme.

Hyrja në shpellë, vendosur në pjesën perëndimore, shtrihet për 90-100 metra, përfunduar me dy dalje, njëra prej të cilave lidhet me një labirinth me shpellën e Nezirit në Bruç. Shpella ka një oxhak hink, duke lidhur ambientet e jashtme dhe të brendshme, dhe shkëmbinjtë e saj organikë janë të pasur me karakteristika unike. Stalaktitet dhe stalagmite krijojnë një ansambël natyror të mrekullueshëm dhe një dekor artistik brenda shpellës.

Peizazhi dhe morfologjia e shpelles janë rezultat i fuqisë së ujrave rrjedhëse dhe pjerresisë së terrenit. Shpella e Valit ka vlera të rralla arkeologjike dhe gjeologjike, por deri më tani nuk ka marrë vëmendjen dhe studimet e duhura. Për të shfrytëzuar këtë pasuri në mënyrë të qëndrueshme dhe për të mbrojtur vlerat natyrore dhe kulturore.