Kisha e Shën Thanasit, Korçë

Kisha e Shën Thanasit në Korçë shquhet për historinë e saj të pasur dhe rindërtimin e ndërthurur me ngjarjet e kohës. Ndërtuar në një vend të lartë mbi majën e një bregoreje me lisa të lashtë, kjo kishë ka mbijetuar përmes shekujve dhe është një dëshmi e rëndësishme e trashëgimisë kulturore dhe fetare në këtë rajon.

Historia e kishës fillon para periudhës osmane, por dokumentet e disponueshme tregojnë se ajo ka qenë një objekt i rëndësishëm që nga kjo periudhë. Zona ku ndodhet kisha ka një kontekst arkeologjik të pasur, duke përfshirë banja antike të shekullit të 6-të dhe copra mozaiku. Edhe dokumentet e shekullit të 15-të tregojnë për ekzistencën e një murri dhe një rrënoje në këtë zonë, me një korie të vogël në një kodrinë, e cila, sipas analizave, është identifikuar si bregoreja e Shën Thanasit.

Në periudhën osmane, ndaloheshin ndërtimet e reja të kishave, por kisha e Shën Thanasit është përmendur në dokumente të kohës, duke treguar se ajo ka qenë një objekt i vjetër dhe i rëndësishëm për komunitetin. Përmbajtja e dokumenteve tregon se një korie e vogël pranë kishës është vendosur në një kodrinë, ndërsa emri i Shën Thanasit nuk është përmendur plotësisht për shkak të ndalimeve osmane.

Rindërtimi i kishës, i bërë në vitin 1850 me ndihmën e ryfetit të Shën Thanasit dhe popullit të Korçës, shënon një fazë të rëndësishme në historinë e saj. Kjo kishë vazhdoi të funksionojë deri në mesin e shekullit të 19-të, kur u rindërtua përsëri në një stil të njëjtë me kishën e Shën Ilias. Pas shpalljes së Shqipërisë shtet ateist, kisha u rrafshua, por me rigjallërimin e besimit në vitin 1991, filluan përpjekjet për rikonstruktuar kishën.

Rindërtimi përfundoi në vitin 1994, duke i dhënë kishës një pamje të re dhe një strukturë bazilikale me tri nefe, eksonarteks dhe një portik në anën jugore. Kambanorja u ngrit sërish, duke rikthyer kështu një element të rëndësishëm të peizazhit kulturor të Korçës. Për historinë dhe rindërtimin e saj, kisha e Shën Thanasit vazhdon të jetë një destinacion i rëndësishëm për besimtarë dhe turistë të interesuar në trashëgiminë kulturore dhe fetare të këtij rajoni.