Kisha e Shën Mërisë, Leusë

Kisha e Shën Mërisë në Leusë, Përmet, është një ndër monumentet e shquara të trashëgimisë kulturore në zonën e Gjirokastrës. Ndërtimi i saj fillon në shekullin e XVIII-të, megjithatë struktura e hershme daton që nga periudha e Perandorit Justinian, pra në shekullin e VI-të. Kisha ka një plan të strukturuar që përfshin narteks, naos, ambientin e altarit, hajatin dhe paraklisin.
Narteksi hyhet nga ana perëndimore dhe përmban dy kate të ndara nga dy harqe, të mbështetur në gjashtë shtylla të vendosura në dy rreshta. Në katin e dytë, hyrja është përmes shkallëve në qoshen jugperëndimore dhe ky kat ndriçohet nga dy dritare në anën veriore.
Nga narteksi, hyhet në naos përmes një portëje në murin perëndimor, të cilën e shoqërojnë dy dritare në anët e saj. Në naos, tërheq vëmendjen struktura e tre nefeve të ndara nga dy harkadat e larta, të mbështetura nga katër shtylla dhe një pilastër në anën lindore të secilës neve. Kjo strukturë krijon bazën për mbulesën e kishës me qemer dhe kësula sferike. Nefet anësore mbulohen me kësula sferike, ndërsa nefi qëndror ka një qemer cilindrik dhe përkrahet nga harqet e harkadave tërthore.
Kupola e kishës është e vendosur në hapësirën e mesit me një tambur të ngushtë dhe të lartë, i cili është mbështetur nga disa trekëndësha sferikë. Tamburi ka dymbëdhjetë dritare të ngushta për të ndriçuar ambientin e brendshëm të naosit.
Ambienti i altarit përfshin bema me absidën e mbuluar me qemer cilindrik, si dhe protezisi dhe diakonikoni. Ndërthurja midis naosit dhe ambientit të altarit është bërë përmes një ikonostasi druri, i cili ka vlera artistike të mëdha. Ambienti i altarit ndriçohet nga tre dritare në faqen lindore dhe një në atë veriore.
Hajati, i shtuar më vonë në kishë, është i hapur në anën veriore dhe është i suvatuar mbi shtylla guri, duke ofruar një hapësirë për ulje. Sofat janë vendosur në anët e murit për të ofruar një hapësirë të përshtatshme për lutje dhe reflektim.