Mozaiku i Tiranës

"Mozaiku i Tiranës" është një thesar arkeologjik i rrallë brenda kufijve të qytetit të Tiranës, i zbuluar rastësisht gjatë ndërtimit të pallateve të bllokut "Partizani" në vitin 1972. Ky monument arkeologjik shpërfaq një periudhë të pasur historike, duke pasqyruar zhvillimet dhe transformimet e strukturave urbane në këtë rajon.

Rrënojat e zbuluara datojnë në shekullin e III pas Krishtit dhe paraqesin një qendër fshatare e cila, sipas vlerësimit të ekspertëve, u zëvendësua me një vilë fshatare (rustica) në fillim të shekullit të III. Salla kryesore e kësaj vile ka një mozaik të pasur dhe një absidë, tregues të një jetese të pasur dhe të shquar të banorëve të kohës.

Gjatë shekujve, këto ambientet u përdorën ndryshe, dhe sipas hulumtuesve, në shekullin e V-VI, vendi u transformua në një bazilikë paleokristiane. Ky ndryshim shihet si një pasqyrë e ndryshimeve në strukturat urbane dhe besimet fetare në këtë periudhë.

Monumenti është rrethuar dhe është vendosur nën mbrojtjen e Institutit të Monumenteve të Kulturës në vitin 1972, duke i dhënë rëndësi të vecantë trashëgimisë kulturore. Në periudhën 2003-2004, punimet për sistemim të rrugëve dhe instalime të tjera në zonën e bllokut "Partizani" treguan pjesë të tjera të kompleksit, përfshirë vaska fermentimi të mushtit të rrushit dhe mure të tjera.

Gërmimet e fundit treguan se ky kompleks ka pasuar disa ndryshime në përdorim dhe zhvillim në shekujt e pasuar. Tre stela varresh romake, të gjetura brenda kompleksit, shtojnë një dimension të tretë historik dhe kulturore në këtë zonë.

"Mozaiku i Tiranës" është një dëshmi e pasur e jetës dhe zhvillimeve urbane në këtë pjesë të Ballkanit, duke ofruar një panoramë të gjerë të historisë dhe kulturës së këtij vendi të shquar.